Waarom krijgen sommige werknemers belastingen terug terwijl anderen moeten bijbetalen?

Alles wordt duurder. Prijzen, energie, grondstoffen, ... En toch is er één ding dat dit jaar daalt: de personenbelasting. En wanneer de bedrijfspersonenvoorheffing daalt, stijgen de nettolonen. Maar waarom deze daling? In principe zou deze voorheffing nu beter moeten overeenstemmen met de eindheffing. Maar waarom verschilt het bedrag van deze inhouding van werknemer tot werknemer? Waarom krijgen sommigen belastingen terug terwijl anderen extra moeten betalen? Isabelle Caluwaerts, Legal Expert bij Partena Professional, geeft tekst en uitleg.

Het ABC van de bedrijfsvoorheffing

In België verloopt de belasting van de beroepsinkomsten van werknemers in principe in twee fasen. De eerste stap via een inhouding van bedrijfsvoorheffing en de tweede stap via de berekening van de eindbelasting. “De werkgevers moeten immers bedrijfsvoorheffing aan de bron inhouden op het belastbare loon (brutoloon verminderd met de aan de RSZ verschuldigde socialezekerheidsbijdragen) dat zij aan hun werknemers betalen of toekennen en deze aan de Staat doorstorten. Deze bedrijfsvoorheffing wordt dan verrekend in de door de werknemer verschuldigde belasting,” legt Isabelle Caluwaerts uit.

Waarom verschilt het bedrag van de inhouding van werknemer tot werknemer?

De bedrijfsvoorheffing is dus een voorschot op de verschuldigde eindbelasting. Deze voorheffing wordt in principe maandelijks door de werkgever aan de bron ingehouden op het belastbare loon (brutoloon minus socialezekerheidsbijdragen) van werknemers. Het bedrag van deze inhouding hangt af van de hoogte van het belastbare loon, de aard van het loon (maandloon, eindejaarspremie, vakantiegeld, uitzonderlijke vergoeding, enz.), de gezinssamenstelling (alleenstaande of gehuwde werknemer, echtgeno(o)t(e) met of zonder inkomen, enz.) en eventuele verminderingen waarop de werknemer aanspraak kan maken (bijvoorbeeld verminderingen voor gezinslasten).

"De werkgever beslist niet over het bedrag van de inhouding. Elk jaar worden in het Belgisch Staatsblad de officiële schalen van de bedrijfsvoorheffing gepubliceerd. Werkgevers die loon betalen aan werknemers moeten zich houden aan deze schalen en de regels die daarin zijn vastgelegd. De werknemer kan op zijn beurt zijn werkgever altijd vragen om meer in te houden dan wat in de reglementering is bepaald. Nooit minder.”

We merken op dat de bedrijfsvoorheffing ook moet worden ingehouden op bepaalde andere inkomsten, zoals werkloosheidsuitkeringen, ziekte-uitkeringen, pensioenen, vervangingsinkomens, enz.

"Het is bij de berekening van de eindbelasting, na het invullen van de jaarlijkse belastingaangifte, dat het bedrag van de voorheffing van de werknemer in mindering gebracht zal worden op de belasting die hij aan de Staat verschuldigd is. Ook hier kunnen verschillende factoren van invloed zijn op de berekening van deze belasting (aftrekbare uitgaven en kosten, gezinssituatie, bestaan van andere belastbare inkomsten, ....). Elke situatie is dus anders.”

Waarom volstaat de voorheffing niet altijd om de eindbelasting te dekken?

De personenbelasting kent progressieve belastingtarieven. Dit betekent dat het belastingtarief stijgt naarmate het inkomen stijgt. Bijgevolg is het mogelijk dat, indien de werknemer verschillende bronnen van beroepsinkomsten heeft (bijvoorbeeld: twee deeltijdse jobs bij twee verschillende werkgevers, de combinatie van een loon en een werkloosheidsuitkering of een vergoeding betaald door het ziekenfonds,...), de aan de bron ingehouden bedrijfsvoorheffing door de verschillende schuldenaars van de beroepsinkomsten ontoereikend is om de eindbelasting optimaal te financieren.

Op bepaalde ‘sociale’ uitkeringen, zoals werkloosheidsuitkeringen, arbeidsongeschiktheids- of invaliditeitsuitkeringen, is het tarief van de bedrijfsvoorheffing betrekkelijk laag, wat eveneens kan leiden tot een toeslag bij de eindberekening als deze inkomsten in het kalenderjaar met andere belastbare inkomsten werden gecombineerd.

Dit geldt met name ook voor de voorheffing aan de bron op het vakantiegeld van arbeiders dat door vakantiefondsen worden uitbetaald, wat in bepaalde situaties ontoereikend kan zijn om de eindbelasting te dekken. Of voor de voorheffing op de wettelijke uitkeringen voor tijdelijke werkloosheid die werden toegekend aan werknemers die als gevolg van de gezondheidscrisis werkloos werden gesteld wegens overmacht.

Anderzijds wordt op de inkomsten van sommige categorieën van werknemers (bv. uitzendkrachten) weinig voorheffing ingehouden. Dit is te wijten aan de meer variabele en soms meer onzekere aard van hun arbeidssituatie. Maar voor hetzelfde bedrag aan belastbaar inkomen en dezelfde belastbare situatie zal de uitzendkracht dezelfde belasting betalen als de ‘gewone’ werknemer.

De schalen van de bedrijfsvoorheffing werden in 2022 geïndexeerd: wat betekent dit?

Zoals elk jaar werden de schalen van de bedrijfsvoorheffing geïndexeerd. Zo blijft men theoretisch in dezelfde belastingschijf als het loon eveneens werd geïndexeerd.

"De regering en de minister van Financiën hadden zich ertoe verbonden ervoor te zorgen dat de inhoudingen op de bedrijfsvoorheffing zo nauw mogelijk zouden aansluiten bij de berekening van de eindbelasting", legt Isabelle Caluwaerts uit. “Daarom zijn bijvoorbeeld ook bepaalde verminderingen die op fiscaal niveau van toepassing zijn in de berekening van de voorheffing opgenomen. Zo genieten alleenstaanden met kinderen ten laste sinds enkele jaren een specifieke fiscale aftrek. Voor de voorheffing kwamen alleen weduwnaars en alleenstaanden met kinderen ten laste in aanmerking voor een specifieke vermindering. Deze vermindering is in 2022 uitgebreid tot feitelijk gescheiden en uit de echt gescheiden personen om de berekening van de belasting zo dicht mogelijk te benaderen.”

"Dit betekent echter niet dat de betrokken werknemer in alle situaties, waaronder de hierboven vermelde situaties, door de correcte toepassing van de schalen van de bedrijfsvoorheffing in 2022 niet voor een aangename (terugbetaling) of onaangename (toeslag) verrassing zal komen te staan wanneer hij zijn aanslagbiljet met de berekening van de aan de Staat verschuldigde eindbelasting ontvangt", besluit Isabelle Caluwaerts.