Een les in energietransitie met Alex Polfliet van Syntra Bizz

Welkom bij Tendens in Business, de podcast van KMOinsider. Tijdens onze afleveringen gaan we op bezoek bij mensen uit verschillende branches en bespreken we een topic dat je nauw aan het hart ligt.

Vandaag zit ik tegenover Alex Polfliet, docent bij Syntra Bizz. Alex, eerst en vooral welkom in de podcast. Hoe gaat het met jou? Het gaat prima. Ik heb een paar dagen kunnen fietsen, dat voel ik me altijd goed.

Jij bent gastdocent bij Syntra Bizz, dat is de B2B-tak van Syntra Antwerpen Vlaams Brabant of kortweg Syntra AB. Syntra Bizz richt zich specifiek tot de Vlaamse bedrijfswereld. Als ondernemende professional kan je er niet alleen terecht voor trainingen en bijscholing in open aanbod, maar ook voor de zogenaamde in company trainingen.

Deze laatste zijn volledig op maat van je bedrijf en dit zowel qua locatie, tijdstip, inhoud als doelstellingen. Alex, kan je even kaderen voor welk departement jij daarin staat? Wel ik geef opleidingen die gerelateerd zijn aan klimaat en aan duurzame energie die niet specifiek cliëert aan een departement, maar een beetje een "a la carte" volgens wat Syntra mij vraagt. Ik heb mij laten vertellen dat jij wel een indrukwekkende carrière van 25 jaar in die hernieuwbare energiesector achter de rug hebt.

Kan je even kort schetsen welk pad jij al je hebt gevolgd zodat de mensen weten naar wie ze aan het luisteren zijn? Ja, je moet weten dat de ontwikkeling van de hernieuwbare energiesector jonger is dan 25 jaar.

Dus ik mag mezelf daar een beetje een pionier noemen op het vlak van hernieuwbare energie. En inderdaad, ik ben sinds 1999 professioneel betrokken bij ontwikkeling van hernieuwbare energie. Eerst eigenlijk op het vlak van het logistieke, het wettelijke kader meehelpen, een kader opbouwen voor hernieuwbare energie.

En dan later ook meer in de praktijk als zaakvoeder van een studiebureau voor hernieuwbare energie. energie geprobeerd van zoveel mogelijk bedrijven te helpen om hernieuwbaar energie te ontwikkelen. Nu de laatste tijd komt daar steeds meer en meer bij dat bedrijven moeten omgaan met de energie transitie.

We staan echt aan de vooravond van een revolutie op vlak van energie, hernieuwbaar energie speelt daar een grote rol in. Maar er zijn een aantal beperkingen zou je kunnen zeggen aan hernieuwbaar energie, die ook moeten getackeld worden ook door bedrijven en daar proberen we ook in te helpen.

Energietransitie, het woord is gevallen en we horen het ook vaak al in de media en zo voort. Maar wat moeten de mensen daar nu eigenlijk concreet onder verstaan? Want ik heb het gevoel dat daar soms nog wat misverstanden over zijn.

Eigenlijk is het vrij eenvoudig. Tegen 2050 moeten we volledig stoppen met het gebruiken van fossiele brandstoffen. Vandaag is het zo dat België ongeveer 600 terawattuur energie verbruikt op jaarbasis.

Door de fossiele brandstoffen te vervangen door moderne technologieën die allemaal op basis van elektriciteit functioneren, ga je die 600 terawattuur kunnen reduceren tot 200 terawattuur elektriciteit.

Maar die 200 terawattuur elektriciteit, vandaag produceren we ongeveer 80 terawattuur elektriciteit, gaan we dus op termijn veel meer moeten gaan produceren op basis van opnieuw hernieuwbaar energie, want we gaan geen fossiele centrale meer kunnen gebruiken zoals gascentrales bijvoorbeeld.

Dus we moeten tegelijkertijd zeer veel hernieuwbaar energie gaan implementeren en terzelfde tijd ook ons energieverbruik gaan elektrificeeren. Ik geef twee heel concrete voorbeelden die iedereen begrijpt.

Tegen 2050 staat in de sterren geschreven zullen alleen nog elektrische wagens zijn en geen fossiele wagens die met een verbrandingsmotor functioneren. Dat is één voorbeeld. Iedereen voor verwarming van onze gebouwen, nu hebben de meeste mensen en bedrijven nog een gasketel om het gebouw te verwarmen.

Dat zal stelselmatig vervangen worden door warmtepomp technologie. Dat gaat allemaal niet volgend jaar gebeuren, maar dat zal in de komende jaren, komende decennia gebeuren. En finaal, aan het eind van de rit, zal al ons energieverbruik zijn oorsprong vinden in elektriciteit die zelf op een herniebare wijze is opgewekt.

Als we nu even gaan terugcirkelen naar Syntra Bizz en de bedrijven die hier een opleiding kunnen volgen, wat is dan de impact van die energietransitie voor KMO's? Als we denken aan KMO's, dan denken we in de meeste gevallen niet aan echte productiebedrijven, maar meer aan bedrijven die andere opdrachten, andere functionaliteiten hebben.

Dienstesector bijvoorbeeld, waar energie voornamelijk wordt gebruikt onder de vorm van elektriciteit. Twee, verwarming van gebouwen, meestal op basis van gas. En drie, mobiliteit. Het verplaatsen van de werknemer naar het bedrijf en terug naar huis.

Het verplaatsen of transporteren van goederen van het bedrijf, van en naar het bedrijf, grondstoffen naar het bedrijf, goederen die terug vertrekken bij het bedrijf. Dus mobiliteit is een belangrijk onderdeel van het energieverbruik van bedrijven.

Dat zal geëlectrificeerd worden in de komende decennia. Net zoals ik zeg dat de verwarming van het gebouw zal geëlectrificeerd worden de komende decennia. Dat is onweerlegbaar zo, dat is onherroepelijk.

Het zal moeten gebeuren en dan merken we toch dat bedrijven die de omschakeling sneller kunnen maken, dat die ook sneller kunnen gebruik maken van bepaalde profits die daar aan verbonden zijn. In het verleden waren dat subsidies. Vandaag de dag zijn dat eerder belastingsvoordelen bijvoorbeeld,

maar ook en vooral verwarmen of zich verplaatsen op basis van elektriciteit kan ook een kostenbesparing met zich meebrengen. Het kan misschien vreemd klinken, maar elektriciteit is op sommige momenten een zeer goed koop.

Als je op die moment die elektriciteit kan verbruiken of opslaan, dan kan je dus eigenlijk veel beter af zijn dan wanneer je gas of stookolie zal gebruiken. Als ik het zo hoor, dan is het een heel groot vraagstuk, met allemaal puzzelstukjes.

Wat zijn voor de bedrijven eigenlijk de grootste uitdaging om daar mee te gaan? Er is die gigantische opportuniteit dat elektriciteit op sommige momenten een zeer goed koop is en op andere momenten een zeer duur kan zijn.

Ongewijfeld hebben de luisteraars al gehoord over negatieve prijzen die soms optreden, wat wil dat zeggen? Voorlopig in ieder geval voornamelijk in het weekend, gebeurt het af en toe, als er veel zonnenschijn is of als het flink waait, dat de elektriciteitsprijs negatief wordt.

Dat wil dus eigenlijk zeggen dat je betaald wordt om stroom te verbruiken. Vandaag zijn het vooral de grote industriële bedrijven die daarvan genieten, die een contract hebben, een flexibel contract, om inderdaad uur per uur een andere prijs te betalen.

Maar die contracten zijn vandaag ook al ter beschikking beschikbaar voor kmo's. Dus ook kmo'skunnen dergelijke contracten afsluiten. Maar natuurlijk een kmo die in het weekend gesloten is, die niks verbruikt op dat moment, die kan daar niet van genieten, uiteraard.

Nu, dat neemt niet weg, dat die dynamische tarieven, die die flexibelen tarieven, dat die toch ook tijdens de werkweek een voordeel kunnen opleveren om je idee te geven het verschil op een werkdag tussen het goedkoopste uur en het duurste uur van een werkdag.

Ja, dat is een verschil van één op drie. Dus als je je kan focussen op meer verbruiken op die goedkope momenten en minder op de dure momenten, dan doe je een voordeel. En nu zal iedereen zeggen, ja, maar je kan toch niet gewoon je verbruik sturen? Dat kan je wel degelijk! In de eerste plaats dan kom ik terug bij die mobiliteit. Je zal op je parking bijvoorbeeld laadpalen kunnen voorzien die dynamisch zijn en waar een werknemer bijvoorbeeld in de ochtend, zijn wagen inplugt en gewoon er vanuit gaat dat tegen dat die naar huis gaat dat zijn wagen voldoende geladen is maar dat dat dan reeds start om 8 uur sochtens of pas om 11 of om 12 uur middags, dat maakt eigenlijk niet uit. Maar het zijn net rond die middag uren dat de elektriciteitsprijzen doorgaan zeer goedkoop zijn. Dus op die manier kan je al een voordeel doen. Een ander voorbeeld is verwarming via warmtepomptechnologie.

Wat doet een warmtepomp? Hij gaat op basis van omgevingstemperatuur en elektriciteit warm water gaan produceren. Warm water om dan via de leidingen de warmte te verspreiden of sanitair warm water te gaan aanmaken.

Als je een voldoende, groot buffervat hebt, dan kan je die warmte op gelijk welk moment maken en die later gaan verspreiden op het moment dat het gebouw moet verwarmt worden. Er zijn nu twee zeer eenvodige mogelijkheden om te kunnen genieten van die dynamische tarieven die er zijn en die fluctuerende elektriciteitsprijzen die er zijn op de markt.

Dat zijn maar twee voorbeelden die eigenlijk aanhaalt. Er zullen er nog veel meer zijn. Dan snap ik wel dat mensen nood hebben aan wat sturing. Is dat dan wat er in die opleidingen die jij onder andere geeft bij, Syntra Bizz allemaal aan bod komt?

Ja, een belangrijk onderdeel van de opleiding gaat natuurlijk over de wetgeving. Wat komt er op ons af? Waar zullen we toeverplicht worden? Twee, hoe zit die markt in elkaar? Wat verklaart die negatieve prijzen?

Hoe zal dat in de toekomst evolueren? Welke andere elementen komen er nog bij te spelen? Je weet dat als je elektriciteit betaalt op je factuur dat je niet alleen voor de kilowaturen betaalt, maar ook voor het gebruik van het net.

Wel, dat net, of die nettarieven, die kunnen ook beïnvloed worden door anders om te gaan met je elektriciteitsverbruik. Dus dat leer je uiteraard in die opleiding. We gaan ook technischer. We gaan ook kijken van welke opslag technologieën zijn er.

Iedereen kent natuurlijk de batterijen, maar er zijn ook andere. Ik ga er net al een beetje aan. De meest eenvoudige, meest voor de hand liggende en goedkoopste manier om energie op te slaan, is onder de vorm van warm water.

Dus dat is zeker een opportuniteit die bij elk bedrijf zich voordoet. Dus daar gaan we dieper op in, al die verschillende opslag technologieën, want ik speek niet over warm water en batterijen, maar er zijn er nog.

We gaan het ook hebben over die warmtepompen. Hoe werkt dat dan? Welke typen van warmtepompen zijn er? Welke andere flexieve verbruikers zijn er nog naast? Mobiliteit en warmtepompen? te pomp. Dus er zijn op dat vlak heel wat mogelijkheden om je energieverbruiksprofiel eigenlijk te gaan bijsturen in functie van tariefering, in functie van je voordeel, je financieel voordeel eruit halen.

Dus dat is een beetje een nutshell wat we in die opleiding gaan bespreken. Je haalt heel veel uitdagingen ook aan. Mensen kunnen daar wat door afgeschrikt worden, maar is het soms ook niet zo dat we het anders moeten leren bekijken en van die uitdaging een opportuniteit maken.

Je kan natuurlijk kijken om een heel eenvoudig voorbeeld te geven. Een elektrische wagen kost meer dan een... een wagen met een verbrandingsmotor. Maar als je gaat kijken naar de TCO, de Total Cost of Ownership, en je gaat de kosten van die wagen gaan uitzetten over de volledige levensduur en op voorwaarde natuurlijk dat je je wagen gaat laden op de goedkope momenten, dan ben je eigenlijk veel beter af met een elektrische wagen.

Dus dat soort van inzicht en trachtig bij te brengen in die opleiding. Ik geef nu opnieuw het voorbeeld van die elektrische wagen, omdat iedereen dat ondertussen wel een beetje kent. Maar voor al die flexibiliteitsmechanismen, al die nieuwe evoluties in de energietransitie, is er wel een business case.

Het heeft geen enkele zin dat ik als docent aan KMO's zaken ga vertellen die alleen maar geld kosten, want dan gaat die KMO gewoon niet geïnteresseerd zijn. Ik moet focussen op die dingen die geld gaan opleven.

En zo zijn er heel wat dingen binnen die energietransitie die inderdaad geld opleven. De energietransitie denken mensen heel vaak aan de grote fabriek in de haven, maar daar stopt het voor jou niet. Je krijgt veel meer bedrijven of soort bedrijven op jouw opleiding.

Ja, absoluut. We moeten weten dat ongeveer een kwart tot een klein derde van het elektriciteits, sorry, van het energieverbruik in België wordt opgebruikt door KMO's. Dus zeker niet te verwaarlozen onderdeel van onze economie.

En ook voor KMO's, niet productiebedrijven, zijn er heel veel opportuniteiten in die energietransitie. Maar een voorwaard is natuurlijk dat je die kent, dat je die geleerd kent, die opportuniteiten, dat je dus weet waarover het gaat als je spreekt over energietransitie, om je voordeel er te kunnen uithalen.

Hij komt dan bij verschillende soorten bedrijven, zoals je net uitlegt. Hoe ga je dan aan de slag om daar een opleiding op maat aan te kunnen geven? Want dat neemt wel wat tijd en werk in beslag neem ik aan.

Wel, telkens als ik een vraag krijg voor een inhouse opleiding, dus een opleiding specifiek op maat voor een wel bepaald bedrijf, dan ga ik eerst wel een beetje research gaan doen, dan kijken van welk vlees heb ik in de kuip.

Welk type van bedrijf is dat? Hoe groot is dat? Binnen welke sector is dat bedrijf actief? Door mijn jarenlange staat van dienst kan ik wel een vrij goede inschatting maken wat het energieverbruik is en het energieverbruik profiel is van een bedrijf uit een bepaalde sector.

En dan weet ik ook wel heel specifiek wat ik binnen dat bedrijf moet gaan vertellen waar zij echt heel concreet meteen mee aan de slag kunnen gaan. Syntra Bizz zorgt niet alleen voor opleidingen, maar organiseert ook geregeld events.

Daar ben jij ook af en toe spreker als ik het goed begrepen heb. Wat kunnen mensen daar komen opsteken op een van die lezingen? Die events kan je klein stukje zien als een teaser voor opleidingen, maar die bestaan ook op zichzelf.

Op die verschillende events proberen we aan de bedrijfswereld en meer bepaald aan de KMO's duidelijk te maken van waarover het gaat, bijvoorbeeld energietransitie. Wat zijn de uitdagingen, maar wat zijn tegelijkertijd ook de opportuniteiten?

Met de hoop vanuit Syntra, dat de betrokken of aanwezige KMO dan is misschien wel interessant dat een van onze werknemers zich hier een klein beetje meer in gaat verdiepen en die opleiding gaat volgen.

Dat is een beetje de insteek van Syntra. Tot slot, je hebt er straks al even gehad over de voordelen van bedrijven die er snel bij zijn, maar zijn er ook geen nadelen voor bedrijven die er nog niet mee aan de slag gaan?

In transitie en te algemeen spreken we over verschillende categorieën te beginnen met de first moevers en daarna komen de early adapters. De first moevers zijn degenen die om andere dan financiële redenen als de kippen willen bijzijnen, omdat ze een heel modernistisch imago willen, bijvoorbeeld, of omdat ze om politiek ideologische redenen absoluut het goede willen doen voor de samenleving bijvoorbeeld.

Maar goed, laat ons ervan uitgaan, dat KMO's zich eerder gaan richten naar die early adapters. Early adapters zijn degenen die snel op de kar springen eens de trein verdrokken is. Maar op dat moment weet je wel al waar de trein naartoe gaat.

Wat wil ik daarmee zeggen? Het is pas als je instapt in een bewezen technologie waarvan de business case ook bewezen is, maar je bent dan bij de eerste, dan mij nog in die fase waarbij de overheid dat soort van beweging, dat soort van transitie, nog ondersteunt.

Ik ga nu al een hele tijd mee in die energisector en ik heb het altijd zo geweten dat men eerst begint met subsidies te geven voor een bepaalde technologie. Denk maar aan zonnepanelen bijvoorbeeld. Dan gaat men later de subsidie afbouwen, maar dikwijls nog vervangen door fiscale incentives.

Nog later wordt het een verplichting om bepaalde zaken in te voeren. En aan die verplichting is dan een boete verbonden, als je het niet doet. Dus dat is eigenlijk de verschillende stappen die je hebt in energietransitie.

En uiteraard achteraf bekeken bij je dan altijd beter af als je bij de eerste was om die stap te zetten. Alex, super hard bedankt voor de uitleg die je nu al gegeven hebt. Mensen kunnen jou dan ook vinden op die events of natuurlijk bij een van de opleidingen die je hier geeft.

En ik hoop dat op deze manier ook al een heel groot aantal mensen hebben kunnen inspireren om zich mee achter die energietransitie te schaar. Dank u wel. En ik bedank natuurlijk ook onze luisteraars nog.

Ben je benieuwd naar meer tendensen in business? Abonneer je dan alvast op je favoriete podcastkanaal en mis zo geen enkele aflevering.