De CEO van NMBS heeft goed nieuws voor kmo’s

Het openbaar vervoer is, na te voet gaan en fietsen, het meest duurzame transportmiddel. De trein stoot 6 à 10 keer minder CO2 uit dan de auto. Hoog tijd voor een gesprek met Sophie Dutordoir, CEO van NMBS, die ons de spoorwegmaatschappij door een innovatieve bril laat zien. (auteur: Edith Vervliet)

“Onze kernopdracht is kwaliteitsvol én duurzaam vervoer aanbieden.”

Al bij het begin van ons gesprek is duidelijk dat Sophie Dutordoir de juiste persoon op de juiste plaats is. Sinds 2017 staat zij aan het hoofd van NMBS. De spoorwegmaatschappij is een groot en complex industrieel bedrijf van openbaar nut, net zoals energiebedrijf Electrabel waar Sophie Dutordoir voordien bijna 25 jaar ervaring opdeed. Ook bij NMBS gaat het over medewerkers, veiligheid, miljoenen klanten en processen optimaliseren.

Het sturen van de zeer technische machine die NMBS is, vraagt intellectuele kracht. Sophie Dutordoir straalt absoluut krachtdadigheid uit en is verbaal heel sterk. Bovendien is zij een warme persoonlijkheid met veel gevoel voor humor. Haar rol neemt ze zeer ernstig: “Onze kernopdracht is veilig, kwaliteitsvol én duurzaam vervoer aanbieden. Proximiteit en punctualiteit zijn gevoelige aspecten. Wel 11 miljoen mensen in België hebben een mening over NMBS ook al neemt een minderheid de trein. Als CEO doe ik een evenwichtsoefening in het omgaan met tegenstellingen: zo is het bv. een voortdurende spreidstand tussen enerzijds commerciële snelheid verhogen en anderzijds 550 stations moeten bedienen.”

CEO van en voor de ‘cheminots’

NMBS telt ongeveer 17 000 personeelsleden. De ‘cheminots’ – zoals Sophie Dutordoir de spoormannen en -vrouwen noemt – vormen een familiale clan. “In sommige families is het al de derde generatie die bij het spoor werkt. Zij zijn geboren met ‘een trein in de maag’, ze hebben een grote passie voor het spoor en een enorme loyauteit”, zegt de CEO die getuigt van een groot inlevingsvermogen als ze over haar mensen praat. “Tussen 4u in de ochtend en 1u ’s nachts worden onze treinbegeleiders geconfronteerd met de doorsnee van onze maatschappij en wat er allemaal gebeurt in België. De medewerkers die contact hebben met de reizigers maken geregeld minder aangename situaties mee die soms gepaard gaan met agressie. Gelukkig zijn er heel wat fijne contacten met mensen die hun appreciatie uitspreken.”

Ook al is NMBS een gigantisch bedrijf, Sophie Dutordoir is een heel ‘aanwezige’ CEO die dicht bij haar ‘cheminots’ staat. “Een emotioneel moment vind ik elk jaar wanneer we medewerkers vieren die 25, 35 of zelfs 45 jaar in dienst zijn. Begin juni werden 308 mensen gedecoreerd. Dat is een heel bijzonder gebeuren. Voor ieder van hen neem ik de tijd voor een kort gesprekje en fotomoment.”
Geregeld gaat Dutordoir op pad met de directeurs naar alle uithoeken van het land om de vinger aan de pols te houden. Haar directe omgeving bevestigt dat de CEO veel van haar directieleden vraagt, maar hen ook verdedigt als de wind tegen zit.

“Zorgen voor de ‘ontzorging’ van kmo’s is een belangrijke opdracht die de NMBS ter harte neemt.”

Mobiliteitsoplossingen voor kmo’s en hun medewerkers

Voor de verschillende reizigerssegmenten – vrije tijd, woon-werk en woon-school – heeft NMBS diverse oplossingen waarbij steeds rekening wordt gehouden met vier criteria:

1. Een goed én voldoende end-to-end aanbod
Sophie Dutordoir: “Er moet voldoende frequentie zijn tussen oorsprong en bestemming daar waar grote groepen mensen zich verplaatsen. Zeker wanneer we het hebben over steden en voorstedelijke gebieden. In het kader van het vervoersplan 2023-2026 zijn er grote ambities. Het aantal treinen zal toenemen met 7,4%. Bovenop de 3.800 treinen die elke dag rijden, zullen we meer dan 2.000 extra treinen per week injecteren. Er komt een uitbreiding van het aanbod laatavond treinen in het weekend. Dat zal cultuurbelevers zeker plezieren, maar we hebben eveneens gemerkt tijdens Covid dat veel mensen ’s avonds laat afhankelijk zijn van het openbaar vervoer om zich naar of van het werk te verplaatsen. Denk aan de medische sector, distributiecentra, enz. Wij gaan ervoor zorgen dat het aantal aansluitingen tussen treinen met meer dan 10% zal toenemen. We investeren ook volop in end-to-end intermodale knooppunten. Dat biedt de mogelijkheid om er de wagen te parkeren, de fiets op de trein te zetten, aansluiting te vinden met bus-tram-metro verbindingen waarvan de uren beter op elkaar zijn afgestemd. Dit bekijken we station per station.”

2. Een op het segment afgestemd product
“Er is goed nieuws voor kmo’s”, zegt de CEO van NMBS verheugd. “Voor bedrijven hebben we een Mobility Pack, waarmee ze met 1 contract gebruik kunnen maken van een zeer breed productgamma. Intussen zijn dat al 8 000 kmo’s. We bieden verschillende soorten producten aan: een eenmalig e-ticket, een jaarabonnement, een Flex-abonnement dat tegemoetkomt aan de verwachtingen van kmo’s waarvan medewerkers vaak telewerken. Meer en meer mensen komen 2 dagen per week naar kantoor en werken 3 dagen thuis, en niet andersom. Het Flex-abonnement van 6 dagen per maand en 10 dagen per maand, ofwel 80 of 120 dagen op jaarbasis, beantwoordt aan die behoefte. Gedurende maanden hebben we deze formules getest en bijgestuurd. Het Flex-abonnement kan gecombineerd worden met De Lijn, de Waalse tram- en busmaatschappij TEC, de Brusselse MIVB of een parking. Zorgen voor de ‘ontzorging van de kmo’ is een opdracht die de NMBS ter harte neemt.”

“De derdebetalersregeling is een mooie mobiliteitsformule voor kmo’s”

Dat gebeurt o.m. met de derdebetalersregeling die misschien nog niet zo gekend is. Het komt erop neer dat werknemers zich ‘gratis’ kunnen verplaatsen met het spoor voor woon-werkverkeer. Tot 80% van de kosten worden door het bedrijf betaald en de overheid past de resterende 20% bij. “We hopen dat nog meer kmo’s van deze mooie mobiliteitsformule gaan gebruik maken. NMBS wil de mobiliteitspartner van kmo’s zijn. Met hun mobiliteitsvragen kunnen ze steeds voor persoonlijk advies bij ons terecht”, beklemtoont de CEO.

3. Realtime routeplanner
Sophie Dutordoir: “Wanneer het spoorverkeer verstoord is, verwacht de reiziger duidelijke communicatie over alternatieve reismogelijkheden. Onze routeplanner bestond al, maar die werd in mei verrijkt met die van De Lijn. Het is de bedoeling om die later ook af te stemmen op andere operatoren van openbaar vervoer. In de grote stations van Brugge, Gent, Brussel-Zuid en Luik-Guillemins vind je al grote interactieve schermen waarop de vier vervoersmodi (trein, tram, bus, metro) worden weergegeven.”

4. Een goede infrastructuur
“Vergeleken met eind 2021 zullen meer dan 90 stations de volgende jaren toegankelijker worden gemaakt met hellingen, liften, roltrappen, perrons op dezelfde hoogte als de treindeuren en signalisatie voor slechtzienden. Dat brengt het aantal autonoom toegankelijke stations op 176. Een belangrijke trend die we nu zien, is dat meer en meer bedrijven zich vestigen in de omgeving van een treinstation. Bereikbaarheid, toegankelijkheid en inrichting van stations als intermodale knooppunten, met voldoende parking en aanbod van deelmobiliteit worden almaar belangrijker. Natuurlijk kan niet elk bedrijf zich in de nabijheid van een station vestigen. De aard van de bedrijfsactiviteit moet dit toelaten. Maar we stellen vast dat tal van consultancy bedrijven zich bij Brussels Airport hebben gevestigd omwille van de bereikbaarheid. Dat geldt ook voor andere grote stations. Zo heeft Sodexho besloten het bedrijf te verhuizen naast Brussel Centraal om beter én diverser te kunnen rekruteren. DPG Media koos voor het Kievitplein aan het Centraal Station in Antwerpen, en PostX is een gegeerde kantorensite bij Berchem station.”

“Maak mee het verschil”

Dit jaar hoopt NMBS 1.600 nieuwe medewerkers te rekruteren. De CEO heeft er intussen HR-directeur Petra Blanckaert bijgehaald die bevestigt dat al 1.000 mensen zijn aangeworven van wie er 700 zijn gestart. “In 2024 werven we nog eens 1.000 nieuwe krachten aan. Verschillende profielen: veiligheidspersoneel, technici mechanica en elektromechanica, treinbestuurders en - begeleiders, ... Veel jonge en ook minder jonge, maar gedreven mensen die onze opdracht van openbare dienstverlening mee willen vervullen 7 dagen op 7. Ze gaan voor een maatschappelijk relevante job en verwoorden dat ook zo in hun sollicitatiebrief. Ze zijn overtuigd dat groen openbaar vervoer de toekomst is”, zegt Sophie Dutordoir enthousiast.
Het zou mij niet verbazen dat sommige sollicitanten alleen al voor haar bij NMBS willen werken.

Aan diversiteit hecht deze CEO veel belang. “Juist omdat wij de maatschappij vervoeren moet NMBS een weerspiegeling van onze samenleving zijn. Momenteel is 20% van ons personeelsbestand vrouw. Toen ik hier startte, was dat nog 14%. 35% van onze treinbegeleiders en 6% van onze treinbestuurders is vrouw. In aantallen zijn dat er respectievelijk 906 en 183. Alle leeftijden krijgen bij ons een kans. 26% van de nieuw aangeworven medewerkers is jonger dan 26 jaar en 20% ouder dan 45.”
“In rekruteringscampagnes brengen we onze mensen in beeld om de maatschappelijke relevantie van ons bedrijf in de kijker te stellen. En dat werkt. Sinds onze jobsite is vernieuwd, krijgt die veel meer bezoekers. We grijpen trouwens elk gezond en gepast rekruteringskanaal aan om vacatures aan te kondigen. Uiteraard werken we nauw samen met VDAB en hebben we jobdays en jobevents. We hebben heel goede ervaringen met vzw SODA+ die zo’n 80 scholen ondersteunt. Leerlingen volgen een technische opleiding en worden de juiste attitudes zoals b.v. respect en stiptheid aangeleerd. SODA+ scholen zijn de ideale bron om onze 400 stageplaatsen in te vullen en aansluitend een goed rekruteringskanaal. Hoger opgeleiden doen mee aan de Solvay business game en de hackathon is ideaal om ingenieurs te selecteren.”
Nog een belangrijke wervingsbron is de actie ‘Refer a friend’. Medewerkers die een familielid of vriend introduceren bij de HR-afdeling kunnen daarvoor een bonus krijgen van 1.000 euro.

De nieuwe rekruteringscampagne ‘Maak mee het verschil bij NMBS’ wil duidelijk maken dat NMBS een breeddenkende organisatie is die ook open staat voor de LGTBQ-gemeenschap. “We hanteren hierbij genderneutrale taal. We investeren veel energie in hun omgeving, zowel in hun collega’s als in hun leidinggevenden zodat ook de hiërarchie de juiste omkadering geeft. Samen met het UZ Gent ontwikkelden we een draaiboek voor een betere opvang van collega’s die in transitie zijn.”

In 2026 wordt NMBS 100 jaar

Ik pols of het honderdjarig bestaan zal gevierd worden... “Die 100 jaar is een feit, maar niet mijn prioriteit”, antwoordt Sophie Dutordoir nuchter. “Mijn grote bekommernis is in de eerste plaats onze medewerkers én de kwaliteit van ons product verhogen. Het komt erop aan de targets die onderhandeld zijn te behalen. We zijn voor een lean onderneming waar wellbeing belangrijk is en waar mensen graag komen werken.”
Ik neem afscheid van de vrouw die een duidelijke en realistische visie heeft over NMBS. Dromen over de 100ste verjaardag doet ze voorlopig nog niet.

Wie is Sophie Dutordoir?

Na haar licentie in Romaanse talen en haar studies handels- en financiële wetenschappen en fiscaliteit, werkte Sophie Dutordoir (°Gent 1962) als adviseur van de eerste minister en woordvoerder op verschillende ministeriële kabinetten van 1984 tot 1989. In 1990 stapte ze over naar energiebedrijf Electrabel waar ze achtereenvolgens diverse directiefuncties invulde. In 2007 werd ze gedelegeerd bestuurder bij Fluxys en keerde begin 2009 terug naar Electrabel in de functie van CEO die ze tot 2013 opnam. In januari 2014 stapte ze zelf op bij Electrabel en gaf haar loopbaan een compleet nieuwe wending. Sophie Dutordoir werd zelfstandig ondernemer met een Italiaanse delicatessenzaak ‘Poppeia’ en annexe brasserie in Overijse. Eind 2016 werd ze door de federale regering geselecteerd als nieuwe CEO van NMBS. Ze sloot haar eigen zaak en ging in maart 2017 aan de slag bij de spoorwegmaatschappij. Haar mandaat werd begin 2023 met zes jaar verlengd.