Groei van e-commerce bij kmo’s stokt

Terwijl de coronaperiode nog zorgde voor een sterke stijging van online verkoop, is dit positieve effect vorig jaar deels afgenomen. 51% van de zelfstandige handelaars verkoopt online waarbij gemiddeld 10% van de omzet uit online verkoop komt. In 2020 was dit nog 55% ten opzichte van 46% in 2018.

“Tijdens corona gingen massaal veel zelfstandige retailers op zoek naar online verkoopkanalen. Lokale e-commerce kreeg een boost, maar dat vlakt nu opnieuw deels af”, zegt Danny Van Assche, topman van UNIZO dat met haar e-commerce rapport het online winkelen in Vlaanderen en Brussel in kaart brengt.

Retailers verkopen, als aanvulling van hun fysieke winkel, vaker online en doen dat meer en meer via hun eigen webshop. 81% van de handelaars die online verkopen deed dat in 2022 via de eigen webshop, een stijging van 10% ten opzichte van 2020. De verkoop via sociale media kent dan weer een sterke daling: van 70% in 2020 naar 43% in 2022.

Danny Van Assche legt uit: “Hier zien we het corona-effect afzwakken. Ondernemers werden tijdens de lockdowns verplicht om creatief om te gaan met nieuwe online verkoopkanalen. Een snel te implementeren manier om e-commerce op te zetten was sociale media. Die zelfstandige retailers zijn daar intussen mee gestopt ofwel matuurder in het online verkopen geworden waardoor de online verkoop via socials vaak evolueerde naar weloverwogen volwaardige webshops.”

62% van de retailers zet de online verkoop helemaal zelf op. “Het beheer, uploaden van foto’s en beschrijvingen, verpakken, verzenden, dienst na verkoop en regelen van retours zit heel vaak bij de ondernemer zelf. Gezien voor 57% van de winkeliers de online verkoop maximaal 5% van hun totaalomzet uitmaakt, is het moeilijk om hier medewerkers of externen voor in te zetten en het tegelijkertijd rendabel te houden”, stelt Van Assche vast.

Uit het rapport blijkt dat slechts voor 4 op 10 handelaars de e-commerceactiviteiten rendabel zijn. De meerderheid beschouwt zijn e-commerce activiteiten als een middel om reclame te maken en om zijn klanten online te informeren.

Grote internationale webshops en hoge kosten

In het rapport worden eveneens de beperkingen van e-commerce opgelijst die handelaars ervaren. De concurrentie van internationale webshops wordt als grootste faalfactor gezien. “De destructieve positie van internationale webshops staat met stip 1 als bedreiging”, ziet Danny Van Assche. “Ook de hoge kosten ten opzichte van de vaak beperkte omzet en het gratis retourrecht zijn belangrijke factoren die Belgische e-commerce beperken. Online verkopen is heel vaak een meerwaarde voor de totale business van een retailer, maar vraagt goede begeleiding, de doordachte keuzes en intensieve opvolging.”

Gratis retour is nefast

UNIZO ziet daarom grote kansen die Vlaamse, Belgische én Europese overheden kunnen faciliteren. “Eerst en vooral is gratis retour nefast voor de zelfstandige e-commerce activiteiten. Buitenlandse internetgiganten veroorzaken massa’s gratis retourverzendingen, waarvan de milieu- en mobiliteitskosten zeer groot zijn”, aldus Danny Van Assche. De organisatie pleit daarom voor een Europees verbod op gratis retourzendingen, met een zichtbare bijdrage voor retours bij e-commerce. Dit zal ervoor zorgen dat de CO2-impact sterk daalt en er een gelijker speelveld komt voor de ondernemers van hier. Daarnaast is er in Vlaanderen nood aan de verdere bekendmaking van de campagne 'Het internet. Ook uw zaak', dat ondernemers een doorgedreven ondersteuning van e-commerce biedt. Op federaal niveau moeten volgens de ondernemersorganisatie Belgische en buitenlandse webshops op dezelfde wetgeving (zoals milieuvereisten, solden, sperperiode,…) gecontroleerd worden. Belgische kmo’s blijven afzien van de loonhandicap. Dit vertaalt zich vanzelfsprekend ook in een concurrentieel e-commerce nadeel.

Harmonisering in Europa

Europees zijn er vooral kansen in het wegwerken van de verschillen in (interpretatie van) wetgevingen en belastingtarieven. Door een verdere harmonisering van de interne markt zal Europa ook mondiaal sterker staan in de e-commerce economie. Om een gelijk speelveld te creëren en de veiligheid van de Europese consument te garanderen, moeten tot slot ook de Europese regels over garantie, herroepingsrecht, etiketterings- en verpakkingseisen, milieuregelgeving, productveiligheid en GDPR ook van toepassing zijn op goederen afkomstig van buiten Europa. Lees hier het volledige e-commerce rapport.