De overheid moet meer sturend optreden

In de supply chain circuleren goederen op grote schaal en worden bestellingen over lange afstanden vervoerd van leverancier naar opdrachtgever. Dat alles weegt zwaar door op het milieu. De zogenaamde ‘Green logistics’ streeft ernaar het energieverbruik, de afvalproductie en het gebruik van gevaarlijke stoff en te verlagen om de gevolgen voor het milieu te beperken. Volgens professor Thierry Vanelslander, econoom aan de UAntwerpen, moet de overheid dringend werk maken van een gecoördineerd beleidsplan voor de sector.

Waaraan denkt u in de eerste plaats bij de term ʻgreen logistics’?

Thierry Van Elslander (TVE): “Aan de klimaatverandering en het daaraan gekoppelde beleid van Europese en lokale overheden om te vergroenen. Recent werd bekend dat de CO2-uitstoot in België enorm gedaald is in 2022. Dit heeft vooral te maken met de vrees bij onze consumenten voor een hoge prijsdruk van de energie. Ze verbruikten daardoor minder energie. Dit bewijst wat wij als transporteconomen al lang zeggen, namelijk dat prijsmaatregelen belangrijk zijn om effect te bereiken.

Tegelijkertijd zien we dat in de transport- en logistieke sector deze daling minder significant is en dat er nog veel werk aan de winkel is. De reden is volgens mij de afwezigheid van een gecoördineerd beleid. De overheid moet een pakket aan maatregelen op poten zetten. Er zijn natuurlijk veel beloft es en enkele goede pilots, maar zolang er geen gecoördineerd en op de marklogica gebaseerd beleidsplan is, brengt het geen zoden aan de dijk. De prikkel vanuit de overheid ontbreekt.

Het is waar dat er met het ETS (Emissions Trading System) iets op gang komt, maar dan zie je meteen dat er vanuit de sector sterk gelobbyd wordt om sommige maatregelen uit te stellen. Mijn boodschap: één, werk aan de prijs en rommel niet in de marge. Twee, werk tegelijkertijd aan de groene alternatieven. Deze zijn de twee essentiële componenten om tot vergroening in transport en logistiek te komen.”

De sector van transport en logistiek is niet makkelijk te vergroenen. Klopt dit?

TVE: “Klopt, neem bv de inzet van elektrische en alternatieve brandstofvoertuigen. In de praktijk is dit geen makkelijke opgave. Een vrachtwagen die uren moet halt houden om zijn batterijen weer op te laden, dat werkt niet. Ook in de binnenvaart is het niet eenvoudig. Vroeger gold de binnenvaart als de schoonste transportmodus, maar het wegtransport heeft op dit gebied snellere stappen gemaakt. Vandaag is de weg per tonkilometer schoner dan de binnenvaart. Je kan een binnenschip niet zomaar elektrisch laten varen omwille van het laadprobleem. Dit geldt ook voor het spoor.

“Groen wordt meer en meer een verkoopargument, zeker bij de grote producenten.”

Veel sporen zijn nog niet geëlektrificeerd, je moet de locomotieven aanpassen enzovoort, dat vraagt om een berg aan middelen. Zoals gezegd, vergroening is niet eenvoudig.”

Wat zie je als trend in de vergroening van de logistiek?

TVE: “Je merkt een stijgend bewustzijn. Er zijn steeds meer transporten logistieke bedrijven die echt hun koolstofvoetafdruk willen verkleinen en hun milieu-impact beperkt willen houden. Maar uiteindelijk blijft de kost doorwegen. Een groene transportoplossing weegt enkel door als het prijsverschil niet te groot is. Dit maakt dat groen meer en meer een verkoopargument wordt, zeker bij de grote producenten.”

Een groene supply chain wil ook zeggen dat de hele keten mee in het groene bad moet?

TVE: “Ja, de hele keten van a tot z - dus vanaf de plaats van de grondstoff en tot de plek van de consument – moet vergroenen. Hierin zitten ook de warehouses, alsook de insourcing van materialen en assets, dus alle transportbewegingen. Alles wat je niet hoeft te transporteren geldt daarbij als pure winst, zowel voor economisch als voor het milieu.”

“Uiteindelijk omvat green logistics ook de educatie, betrokkenheid maar ook het omscholen van alle belanghebbenden, van aandeelhouders tot leveranciers, klanten en medewerkers. Met andere woorden: milieubewustzijn en aandacht voor de klimaatverandering moeten in elke schakel van de keten worden geïntegreerd.

Daarom moet duurzaamheid een cruciaal onderdeel zijn van de bedrijfscultuur. Licht bestaande en nieuwe medewerkers in over het belang van de milieubescherming. Maak hen bewust van het klimaatprobleem en wat je als bedrijf binnen een wettelijk kader kan doen. Als een bedrijf een ‘green supply chain’ wil implementeren, is het essentieel dat de hele onderneming van het project overtuigd is en er met volle moed aan meewerkt. Maar, ik blijf erbij: deze bewustwording is prima, maar de juiste prikkel vanuit de overheid is cruciaal . Anders blijft het bij goede bedoelingen en eindig je bij greenwashing en ‘doen alsof’. De juiste prijsprikkel is essentieel, als complement van de bewustwording. Dit zorgt ervoor dat bedrijven green logistics begrijpen en omarmen.”

Wie is Thierry Van Elslander?

Thierry Van Elslander is professor aan het Departement Transport en Ruimtelijke Economie van de Universiteit Antwerpen. Hij is vakcoördinator voor de vakken ‘Haveneconomie en Bedrijfskunde’ bij C-MAT, en ‘Transportbedrijfseconomie’ en ‘Maritieme en Haveneconomie’ bij de Faculteit Bedrijfswetenschappen en Economie. Aan Antwerp Management School doceert hij in de Master in Maritime and Air Transport Management. Zijn onderzoek richt zich op bedrijfseconomie in de haven- en maritieme sector, en in achterlandvervoer en stadslogistiek. Hij is ook voorzitter van de World Conference on Transport Research (WCTR) Special Interest Group A2 (Ports and Maritime), en topic area manager voor WCTR’s track A (Transport Modes). Ook is hij voorzitter van de Freight & Logistics groep binnen de European Transport Conference.