Nagelmackers: Heeft uw toekomstige nalatenschap een internationaal kantje?

Misschien heeft uw toekomstige nalatenschap wel een internationaal kantje … U bezit een tweede verblijf in het buitenland? U bent aandeelhouder in een Franse immovennootschap? Of uw kinderen wonen in het buitenland?

Volgens welk recht zal uw nalatenschap dan verdeeld worden? En welke fiscale behandeling is van toepassing?

In het verleden gaven internationale nalatenschappen vaak aanleiding tot onduidelijkheden en waren ze voer voor discussie.

Om die problemen te verhelpen, is sinds een aantal jaar de Europese erfrechtverordening van kracht. Dat is een verzameling nieuwe en uniforme regels die gelden in alle lidstaten van de Europese Unie, met uitzondering van Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk.

Bij uw overlijden zal uw nalatenschap verdeeld worden volgens het erfrecht van het land waar u bij uw overlijden uw gewone verblijfplaats had. Verhuist u bijvoorbeeld naar Oostenrijk, dan zal het Belgische erfrecht niet langer van toepassing zijn op de vererving van uw nalatenschap. Het Oostenrijkse recht zal in principe van toepassing zijn.

Europa biedt u de mogelijkheid om zelf een rechtskeuze te maken. U kunt kiezen voor het recht van het land waarvan u de nationaliteit hebt op het ogenblijk van uw keuze of bij uw overlijden. Die keuze moet uitdrukkelijk gebeuren, bijvoorbeeld in uw testament.

Wat als u een erfenis uit een Europees land krijgt? En u moet bewijzen dat u recht hebt op deze erfenis?

U kunt in dat geval gebruikmaken van de Europese erfrechtverklaring. In die verklaring staat dat u erfgenaam bent en welk erfrecht van toepassing is op de erfenis. Die verklaring fungeert dus als bewijs dat u erfgenaam bent en heeft automatisch rechtsgevolgen in alle Europese lidstaten (Denemarken en Ierland uitgezonderd), zonder dat daarvoor nog een procedure moet worden gevolgd.

In België kunt u die verklaring aanvragen bij een notaris. In andere Europese lidstaten kunt u ze aanvragen bij een notaris of rechtbank. Een Belgische notaris kan u vertellen waar u in het buitenland terechtkunt.

Het was voor de inwerkingtreding van die Erfrechtverordening bovendien reeds mogelijk om een rechtskeuze te maken. De mogelijkheden waren toen ruimer. De rechtskeuzes gemaakt voor 17 augustus 2015 zullen in principe hun geldigheid behouden voor zover ze correct gebeurden op basis van de toen geldende bepalingen.

En wat met de te betalen erfbelasting?

Belangrijk hierbij is dat de erfbelasting/successierechten niet geharmoniseerd zijn. Iedere lidstaat beslist zelf hoe de successierechten worden geheven, wat het ene land uiteraard fiscaal aantrekkelijker kan maken dan het andere. Dat betekent ook dat uw tweede verblijf zowel in het land waar u woont, als in het land waar het tweede verblijf gelegen is, bij uw overlijden kan belast worden.

Bent u een Belgisch rijksinwoner op het moment van uw overlijden en bezit u een tweede verblijf in het buitenland, dan zal de fiscus dat tweede verblijf steeds belasten, ongeacht de ligging van dat goed. Uw wereldvermogen wordt immers belast.

Enkel met Frankrijk en Zweden bestaan dubbelbelastingverdragen om die dubbele belasting te vermijden.

In België bestaat wel een verrekeningsregel voor in het buitenland gelegen vastgoed. De in België verschuldigde erfbelasting op dat geërfde buitenlandse vastgoed zal verminderd worden met de reeds geheven belasting in het buitenland.

En wat met mijn buitenlandse effectenportefeuille?

Het Grondwettelijk Hof heeft in een arrest van 3 juni 2021 beslist dat deze Belgische wettelijke bepaling discriminerend is. Enkel de buitenlandse belasting op het in het buitenland gelegen vastgoed wordt namelijk verrekend en niet de in het buitenland betaalde belasting over buitenlandse roerende goederen.

Benieuwd welke initiatieven de wetgever zal nemen om de wetgeving in overeenstemming te brengen met het arrest van het Grondwettelijk Hof.

De Vlaamse Belastingdienst (VLABEL) liet intussen al weten rekening te zullen houden met dit arrest. Concreet betekent dit dus dat de Belgische erfbelasting verminderd mag worden met de in het buitenland betaalde erfbelasting op onroerende én roerende goederen. Wij houden u op de hoogte!

Conclusie

• Voor alle nalatenschappen met een internationaal aspect: als hoofdregel geldt dat de gehele nalatenschap (roerende en onroerende goederen) zal verdeeld worden volgens het erfrecht van het land waar de overledene zijn laatste gewone verblijfplaats had.
• De Europese erfrechtverordening laat u toe te kiezen voor een ander recht, namelijk dat van uw nationaliteit.
• Op fiscaal vlak verandert er niets! De Europese erfrechtverordening beïnvloedt enkel de verdeling van uw nalatenschap. Elke lidstaat blijft zelf bevoegd voor de heffing van de successierechten.