Digitale soevereiniteit: de nieuwe digitale grens

Toen het Europees Hof van Justitie in 2020 het EU-US Privacy Shield ongeldig verklaarde, moesten bedrijven er snel voor zorgen dat hun datatransfers compliant werden. Deze omschakeling maakt duidelijk dat het van essentieel belang is dat organisaties weten waar hun digitale activa staat en wie deze beheert. Dit is niet alleen van belang voor IT-afdelingen, maar ook voor de bestuurskamer.

Drie pijlers van digitale onafhankelijkheid

Digitale soevereiniteit is een veelzijdig concept. Het draait niet alleen om het feit dat een overheidsinstantie of een organisatie controle heeft over digitale activa, infrastructuur en data. Het gaat ook om de mogelijkheid om digitale middelen onafhankelijk te beheren en te managen. Denk aan waar en hoe data wordt opgeslagen en verwerkt, maar ook aan het stimuleren van onafhankelijkheid in technologische ontwikkeling en het afdwingen van lokale wetten en regels binnen de digitale ruimte.

Digitale soevereiniteit kan je opdelen in drie belangrijke componenten:

• Datasoevereiniteit: Hierbij is data onderworpen aan de wetten en governance-structuren van het land waar het wordt verzameld of verwerkt. Dit zorgt ervoor dat organisaties controle hebben over de locatie, verwerking en toegang tot data, zodat ze kunnen voldoen aan lokale regelgeving en gevoelige informatie kunnen beschermen tegen ongeoorloofde buitenlandse toegang.
• Infrastructuursoevereiniteit: Dit gaat de controle over de fysieke en virtuele infrastructuur die digitale operaties ondersteunt. Dit omvat datacenters, netwerken en cloudservices. Het doel is om de afhankelijkheid van buitenlandse technologieën te verminderen en de veerkracht en veiligheid van kritieke digitale infrastructuur tegen externe bedreigingen of verstoringen te waarborgen.
• Technologische soevereiniteit: Het behelst de mogelijkheid om zelfstandig belangrijke technologieën te ontwikkelen, onderhouden en beheren. Lokale innovatie, het ondersteunen van de binnenlandse technologie-industrieën en het verminderen van de afhankelijkheid van buitenlandse intellectuele eigendom staan centraal. Landen en organisaties kunnen zélf hun technologische toekomst vormgeven en digitale concurrentievoordelen behouden.

Elk van deze componenten speelt een essentiële rol in het waarborgen van de controle over de digitale activa en operaties van een entiteit. Dit betekent dat ze allemaal moeten worden aangepakt om de digitale soevereiniteit veilig te stellen.

Waarom digitale soevereiniteit van belang is

Er zijn drie redenen waarom digitale soevereiniteit hoog op de prioriteitenlijst van organisaties moet staan. 

• Veiligheid en compliance: Cyberdreigingen nemen toe, net als de strenge dataprotectiewetgeving die bedrijven en consumenten moet beschermen. Digitale soevereiniteit maakt deel uit van de strategie om de digitale activa van een organisatie te beschermen. Door controle te behouden over dataverwerking en data op te slaan in de eigen regio, kunnen bedrijven het risico op ongeautoriseerde toegang tot gevoelige informatie verminderen. Deze controle stelt organisaties ook in staat om effectiever te voldoen aan lokale dataprotectiewetgeving. Zoals we allemaal weten, kunnen datalekken ernstige financiële boetes en reputatieschade tot gevolg hebben, dus de veiligheidsvoordelen van digitale soevereiniteit zijn niet te onderschatten.
• Operationele veerkracht: Door minder afhankelijk te zijn van afhankelijkheid buitenlandse technologieën en diensten, kunnen bedrijven kritieke operaties voortzetten wanneer internationale toeleveringsketens of diensten worden verstoord. Digitale soevereiniteit zorgt ervoor dat je als bedrijf minder last hebt van mondiale verstoringen en technologische problemen. Deze veerkracht was met name zichtbaar tijdens de COVID-19-pandemie, waarbij organisaties met meer digitale soevereiniteit vaak beter in staat waren om zich aan te passen aan snelle veranderingen in de wereldwijde zakelijke omgeving. Bovendien stelt controle over digitale infrastructuur hen in staat sneller te reageren op operationele problemen, waardoor downtime wordt verminderd en bedrijfscontinuïteit wordt behouden.
• Innovatie en concurrentievermogen: Digitale soevereiniteit fungeert als katalysator voor innovatie en regionale economische groei. Door lokale technologie-industrieën te stimuleren, creëert het een vruchtbare bodem voor de ontwikkeling van geavanceerde technologieën die zijn afgestemd op lokale behoeften en regelgeving. Dit creëert niet alleen banen in de technologiesector, maar bevordert ook bredere economische groei wanneer deze innovaties worden toegepast in verschillende industrieën. Bovendien zijn organisaties met sterke digitale soevereiniteit beter gepositioneerd om te concurreren op de wereldmarkt, omdat ze sneller unieke digitale oplossingen kunnen ontwikkelen en implementeren zonder gehinderd te worden door afhankelijkheden van geïmporteerde technologieën of buitenlandse regelgeving.

De uitdagingen en kansen van digitale soevereiniteit

Het bereiken van digitale soevereiniteit brengt verschillende belangrijke uitdagingen met zich mee. Organisaties moeten zich richten op het opbouwen en onderhouden van een onafhankelijke digitale infrastructuur, aangevuld met een robuuste cybersecurity tegen steeds evoluerende bedreigingen. Dit vereist aanzienlijke expertise en voortdurende investeringen. Daarnaast ervaren bedrijven hoge kosten voor de ontwikkeling van binnenlandse technologieën en het mogelijke verlies van schaalvoordelen bij het afstappen van wereldwijde aanbieders. Maar de meest complexe uitdaging is het goed omgaan met regelgeving en governance-kwesties. Organisaties moeten voldoen aan veranderende en soms conflicterende regelgevende kaders, terwijl ze toch innovatie moeten stimuleren.

Ondanks deze obstakels vinden veel organisaties, vooral in bepaalde sectoren, dat de voordelen van digitale soevereiniteit - meer controle, veiligheid en onafhankelijkheid - zwaarder wegen dan de moeilijkheden. Succes komt vaak door innovatieve oplossingen en strategische partnerschappen die helpen deze complexe uitdagingen aan te pakken. Door digitale soevereiniteit na te streven, kunnen organisaties zichzelf niet alleen beschermen tegen verschillende risico’s, maar zich ook meer richten op innovatie en concurrentievoordeel.