Van apotheek naar eigen kweek: het smakelijke succesverhaal van Caroline Vercauteren

Als onderdeel van een toekomstgerichte duurzame shift zit ook veganistische voeding in de lift. Met BonMush produceert Caroline Vercauteren een gevarieerd gamma lokale lekkernijen met een verwaarloosbare voetafdruk op basis van oesterzwammen. De gedreven Gentse zag haar innovatieve idee bekroond met de Womed Award 2021. (auteur: Frank Van Hoof)

Ondanks haar jeugdige leeftijd kan Caroline bogen op een bijzonder boeiende biografie. De jonge apothekeres wilde haar maatschappelijke impact vergroten door als ondernemer voor een breed publiek het verschil te maken.

“Ik kom uit een gezin van bloemenkwekers en ik ben op die manier vertrouwd met het ritme van de landbouw, ook omdat ik in vakanties graag een handje hielp. Mijn ouders stonden er echter op dat ik die handen vrijhield voor een beroep waar ik niet in de grond moest wroeten en zij motiveerden me om te kiezen voor een ‘vrij’ beroep. In 2011 voltooide ik mijn opleiding Farmaceutische Wetenschappen aan de KULeuven. Ik startte snel als ‘vlinder’, een zelfstandige vervanger die van de ene apotheek naar de andere springt om de titularis te helpen of te vervangen bij zwangerschap, ziekte of verlof. Ik deed dat werk heel graag, ook én vooral omdat ik zag en voelde dat ik wel degelijk een verschil maakte voor de mensen die ik hielp. Het feit dat ik energie gaf aan mensen gaf ook mezelf energie. Ik wilde die impact naar een breder publiek vertalen en daarvoor moest ik schakelen én schalen: ik droomde ervan om als zelfstandig ondernemer een grote en gevarieerde doelgroep te bereiken met een positief product.”

Van topham naar (splijt)zwam

Om die droom te realiseren, koos Caroline niet bepaald de weg van de minste weerstand.
Toen haar man Thomas besloot om niet in het vleesverwerkende bedrijf van zijn ouders te stappen, besloot Caroline haar kans te wagen.

“Thomas wilde zijn opleiding als bio-ingenieur ‘valideren’ met een job die aansloot bij zijn studies. Hij werd snel opgepikt in de farmaceutische sector en is nog steeds actief in ‘mijn’ domein. Ik maakte de omgekeerde beweging en ruilde mijn farmaceutische carrière voor Thomas’ thuisbasis. Zijn persoonlijke professionele plannen waren immers een streep door de rekening van het vleesverwerkende bedrijf van mijn schoonouders, waar zij als vijfde generatie ook wel eens de laatste dreigden te worden. Op die manier ontstond voor mij een onverwachte opportuniteit, maar zelfs met mijn stoute schoenen aan waren mijn schoonouders niet meteen overtuigd of ik geschikt was om hun schoenen te vullen. Terechte twijfel, omdat ze niet wisten welk vlees ik als ondernemer in de kuip had. Van vlees gesproken: het vertrouwen werd niet bepaald groter bij mijn plannen om een veganistisch vervangmiddel een prominentere plaats dan vlees te geven.”

BonMush: lekker eten met een korte keten

Gelukkig was het gezonde West-Vlaamse ‘wantrouwen’ van haar schoonouders onterecht: Caroline bleek als ondernemer wel degelijk uit het goede hout gesneden. Ze beet zich vast in de materie en vond in oesterzwammen de gedroomde grondstof voor een volwaardige en voedzame vleesvervanger. BonMush, een leuk bekkende naam voor ‘lekkere zwam’, was geboren.

“Van bij de start wilde ik met een duurzame dynamiek de infrastructuur en de knowhow van een bestaand bedrijf een toekomstgerichte transitie geven. Omdat ik mijn hoofd en handen vrij wilde hebben voor productontwikkeling en marktverkenning, stelde ik van bij de start Alain Monteyne als externe CEO aan om het operationele onderdeel van een productiebedrijf te bestieren. We stonden er van bij het prille begin op om de volledige keten lokaal te houden. Veel ‘Belgische’ producenten kopen hun grondstoffen in het -vaak verre- buitenland. Oesterzwam kwam als onbetwiste overwinnaar uit talloze testen met lokale groenten. Oesterzwam wordt omwille van zijn vlezige beet en structuur ook wel eens de biefstuk van de groenten genoemd. Dankzij zijn natuurlijke umamismaak kan je zonder al te veel toevoegingen tot een smakelijk eindproduct komen. Oesterzwam is bovendien bijzonder rijk aan vezels en eiwitten.”

Duurzaamheid als rode draad in een ‘schoon’ verhaal

“De oesterzwam heeft niet alleen op het vlak van smaak talloze troeven, de teelt is ook bijzonder vriendelijk voor de omgeving. Oesterzwammen kunnen overal gekweekt worden en hebben geen land of water nodig. Een groot contrast met pakweg soja, dat op dat vlak heel veel eisen stelt. Oesterzwammen zijn volledig circulair en worden geteeld in substraatzakken met stro, in een milieu waarin je de vochtige herfstomstandigheden simuleert. De zwam mag dan weinig veeleisend zijn voor de natuur, de teelt is wel bijzonder arbeidsintensief en de ‘oogst’ vereist heel wat handwerk. Voor de productie werken we samen met De Kromme Boom, een sociaal maatwerkbedrijf uit Oostakker dat inzet op de re-integratie van mensen in de maatschappij door niet hun zwaktes maar hun talenten centraal te stellen. Ook in de laatste fase krijgt de duurzame dynamiek een hoofdrol : het potje bestaat uit gerecycleerd petmateriaal en de sleeve is uit karton, waardoor we onze klanten aanzetten om bewust te sorteren en te recycleren.”

Spek naar de Belgische bek

“Met oesterzwammen als betrouwbare basis, wachtte ons de uitdaging om écht lekkere producten te maken die bij de Bourgondische Belgen ook in de smaak zouden vallen. De jongste telg was de Seasalad, een attractief alternatief voor krabsla. De lancering gebeurde op de eerste dag van de eerste lockdown. Corona was voor ons overigens eerder een lust dan een last: mensen gingen resoluut voor korte keten en kwalitatieve keuzes en BonMush  gedijde prima in die omstandigheden. Gestaag groeide het gamma: het aanbod aan smeersalades breidde uit en momenteel zitten er ook worsten, sauzen en broodbeleg in het assortiment. Laagdrempelig lekker blijft voor ons dé primaire parameter: we willen producten aanbieden die aansluiten bij de wensen én het smakenpalet van de doorsnee Belg, die op het vlak van voedsel een kieskeurige klant is. In dat proces hebben we een ‘toptransfer’ gedaan: een beslagen beenhouwer ruilde zijn succesvolle slagerij ruilde voor onze ontwikkelingsafdeling, waar hij kwalitatieve keuzes maakt die naadloos aansluiten bij de ‘klassieke’ lokale lekkernijen.”

Let’s eat the world a better place

Caroline sleepte de Womed Award 2021 in de wacht omdat ze met een beperkt budget toch een aantal gerenommeerde retailers wist te overtuigen. De bekroning maakt de drive alleen maar groter: het buitenland lonkt!
“Als start-up steken we tijd én geld in R&D en hebben we nauwelijks ruimte voor massale mediacampagnes. We proberen het publiek niet te overtuigen met dure woorden, maar met duurzame daden. En we houden het lichtvoetig en ludiek: geen moraliserend vingertje, wel speelse socials, met de nadruk op lekkere producten met een hoge fun factor. Met datzelfde energieke enthousiasme willen we het buitenland bestormen. We starten met moeilijke markten als Nederland en Duitsland, waar vooral het prijspunt doorslaggevend is. Maar dat moeilijk ook gaat, hebben we al van bij de start bewezen!”