Interview: Ignaas Devisch van ‘denk- en doetank’ Itinera

In 2021 bestond Itinera 15 jaar. Best een lange periode voor een denktank. Bij die gelegenheid werd een aantal vernieuwingen vooropgesteld, mede onder impuls van Ignaas Devisch, die sinds 1 september 2021 is aangesteld tot CEO.

Op vijftien jaar tijd produceerde Itinera een waslijst aan boeken, papers en studies met grote impact op de politieke besluitvorming in dit land. “Van bij de oprichting is Itinera sterk gericht op hoe we samen een beter België kunnen vormgeven”, zegt Ignaas Devisch. “Dat zullen we blijven doen, maar in de afgelopen 15 jaar is de wereld sterk veranderd.”

Grondige evaluatie

De kritische denktank greep die verjaardag aan om een grondige evaluatie van de eigen werking te maken. De vraag die zich hierbij stelde was: ‘Doen we verder op dezelfde manier sinds de oprichting of is er bijsturing nodig?’ Het werd het tweede en met die innovatieve insteek kwam men bij Ignaas Devisch uit als nieuwe CEO vanaf 1 september 2021, samen met nieuwe COO, Karel Volckaert.
“Onze nieuwe tagline ‘unchaining ways of progress’ moet duidelijk maken welke richting Itinera uitgaat. We willen maatschappelijke veranderingen omarmen en België verder richting good governance laten evolueren, met meer welzijn en zorg voor alle burgers van dit land en met aandacht voor duurzaamheid en diversiteit.” 

Itinera, de denk- én doetank

“We willen en zullen kritisch zijn, maar gericht en met het oog op aanbevelingen om de pijnpunten weg te werken. We willen onderbouwd en kritisch spreken, maar niet aan de zijkant blijven staan. Op vele vlakken kan dit fantastische land beter. Itinera wil als vrijplaats werken aan strategische expertise voor een betere toekomst en een beter bestuur van ons land. Als we verbeteringen willen aanbrengen, moeten we eerst nagaan waar het precies foutloopt. In de eerste plaats zijn we een Belgisch instituut, maar we kijken over de landgrenzen, want een aantal problemen stopt daar niet. Ik denk aan klimaat, milieu, duurzaamheid, energie... We brengen verschillende disciplines samen omdat de problemen gewoon complexer zijn dan vroeger”, stelt filosoof Devisch, die Itinera meer wil laten wegen op het grote maatschappelijke vraagstuk van deze tijd: een rechtvaardige transitie naar een duurzame economie.

De denktank wordt gefinancierd met private middelen, in alle transparantie. “Bedrijven, individuen, families en stichtingen steunen ons omdat we hen kunnen overtuigen van het algemeen belang van ons verhaal. We werken bijgevolg in alle onafhankelijkheid. Geen enkele financiële partner vertelt ons wat we moeten doen, we willen en zullen altijd onze wetenschappelijke integriteit bewaren.”

Het Itinerateam bestaat uit 10 medewerkers, allemaal experten op verschillende terreinen. “Onze experten gaan in gesprek met veel partijen, zoals wetenschappers, politici, politologen, bestuursdeskundigen, mensen uit de civil society en  ondernemers”, gaat de CEO verder. “We brengen hen samen, kijken naar de problemen, maken analyses, gaan na waar we oplossingen kunnen bieden en doen aanbevelingen op lange termijn. We willen allesbehalve een klaagmuur zijn.”

Wie is Ignaas Devisch?

Ignaas Devisch is sinds 1 september 2021 benoemd tot algemeen directeur van denk- en doetank Itinera. Daarnaast is hij hoogleraar in de medische filosofie en ethiek (UGent), auteur en actief als consultant op vlak van ethiek en filosofie voor bedrijven en particulieren. Devisch is ook vaste columnist bij De Standaard, gastspreker op tal van congressen in binnen- en buitenland en een graag geziene gast op radio en televisie om duiding te geven bij ethische en filosofische kwesties.

Evidence based influencers

Itinera wil verder doorgroeien, nog sterker worden en nog meer impact hebben. “Nadrukkelijker dan voorheen richten we ons op debatten met het brede publiek”, beklemtoont Ignaas Devisch.

“Als denktank kunnen wij vrijuit spreken en pijnpunten aanduiden. Wij hoeven ons niet in te houden, we zijn geen lobbygroep die  rekening moet houden met één specifieke groep in de samenleving. Wij stoppen niet bij het academisch onderzoek en stoppen niet met het ontwikkelen van nieuwe ideeën alleen. Neen, we willen daadwerkelijk impact hebben én verandering tot stand brengen. Maar vooral aantonen dat je - om tot oplossingen te komen – moet vertrekken van de feiten, die interpreteren en pas dan kan je van gedachten gaan wisselen. Niet de waan van de dag. Die lijn wil ik zeer goed bewaken!”

De CEO is overtuigd dat Itinera naar jongeren toe een inhaalbeweging moet maken. De manier waarop informatie nu verspreid wordt, is compleet anders dan toen Itinera begon. “In die dagen was het bon ton dat mensen aan hun bureau gingen zitten en rapporten lazen van a tot z. Jonge mensen nemen niet meer de tijd om door die lange studies te gaan. Ik zie dat bij mijn studenten van de UGent. Ze denken en communiceren op een andere manier. We moeten hiermee rekening houden als we met jongeren van gedachten wisselen of hen warm willen maken om bij Itinera te komen werken.”

Ignaas Devisch: “Onze manier van communiceren moeten we afstemmen op het audiovisuele, met soms kortere boodschappen als opstapje. Natuurlijk moeten we aanwezig zijn op social media, maar we moeten erover blijven waken dat we onze kernmethoden niet verloochenen. Het is absoluut niet onze bedoeling om de ene schreeuw na de andere te gaan twitteren! We willen ons profileren als evidence based influencers. Onderbouwd spreken om op die manier impact te hebben en verandering tot stand te brengen.”

Entrepreneurs on a mission

Itinera positioneert zich als een netwerkplaats en steekt zijn voelsprieten uit bij de brede lagen van de bevolking. Ook bij ondernemers. Ignaas Devisch erkent dat heel wat ondernemers al de nieuwe uitdagingen hebben omarmd en ermee aan de slag gingen. Circulaire economie, duurzaamheid, waardegedreven ondernemerschap zijn geen holle woorden meer voor hen. “Uit onze gesprekken met ondernemers ervaren we dat in het bedrijfsleven veel goede ideeën en systemen bestaan, die onvoldoende gekend zijn, of gedeelde frustraties bestaan over bepaalde dossiers die niet vlotten. Ondernemers ervaren dagelijks waaraan het schort en op welke punten het ondernemersklimaat verbeterd kan worden. Zo buigt Itinera zich bv. over de eeuwige problematiek van personeelskrapte in de arbeidssector. Het is duidelijk dat de modellen uit de 19de eeuw, waar kapitaal en arbeid lijnrecht tegenover elkaar stonden, nu niet meer werken.”

Ignaas Devisch gaat in gesprek met ondernemers die op vlak van duurzaamheid - sociaal en ecologisch - het verschil maken. “Mensen die niet achteroverleunen en wachten tot het te laat is of tot er regelgeving komt, maar zelf aan de slag zijn gegaan. Mensen die anderen willen inspireren met wat ze doen op dit terrein. Mensen die het verschil maken”, benadrukt Devisch.

Het bestuursorgaan

Itinera wil zelf een voorbeeld van deugdelijk bestuur zijn. Vorig jaar werd het bestuursorgaan vernieuwd en in het najaar zal het uitgebreid worden. Ignaas Devisch: “Vier bestuurders vormen momenteel het bestuursorgaan, met aandacht voor genderevenwicht en diversiteit. Alexander D’Hooghe, architect en hoogleraar aan het MIT, is onze voorzitter. Maar er kunnen gerust nog wat bestuurders bijkomen. Ons maatschappelijk netwerk is groot genoeg. We bereiken veel mensen zodat we ons niet mogen of kunnen verschuilen achter het excuus dat we niemand vinden. Een aantal keren per jaar maken we met ons bestuursorgaan een kritische analyse van onze eigen werking en leg ik verantwoording af en vice versa.” www.itinera.team