How to: een nieuw elan voor Europa

Europa als monster met vele tentakels. Een niet te begrijpen labyrint. Zo denkt de gemiddelde ondernemer waarschijnlijk over de EU. Dit was hét uitgangspunt voor professor, econoom, filosoof, schrijver, columnist en Europa insider Rudy Aernoudt om ‘Europa, een blik achter de schermen’ te schrijven. Het boek gaat over hoe ons continent op mondiaal vlak perfect de voortrekker van de nieuwe economie kan zijn. Het zit boordevol concrete ideeën voor beleidsmakers én ondernemers.

Perceptie is realiteit. Rudy Aernoudt: “Ik heb veel Britse persartikels voor de Brexit geanalyseerd, en die gaan vooral over anekdotes - type ‘Commissie zegt hoe krom de komkommers mogen zijn’. Dat is wat blijft hangen en ik begrijp dat de burger en ondernemer afhaakt. Een drama, want Europa is niets waard zonder hen.”

De grote vraag is dan: hoe lossen we dit op? Rudy: “De lokale overheden moeten het Europese beleid vertalen naar de realiteit van de ondernemingen. Geen verhaal van drie uur over wat de Green Deal is, maar wel welke zijn de concrete opportuniteiten voor de bedrijven. What’s in it for een bouwbedrijf bijvoorbeeld. Er zijn genoeg instellingen die die rol kunnen opnemen, ik noem maar de FOD Economie. Werkgeversorganisaties type Voka en Unizo kunnen ondernemingen krachtig en proactief bewerken om ‘aan te haken’ aan die Europese initiatieven. Qua reglementering, subsidies en ondersteuning, en zeker ook als verkoopkanaal. 18% van alle aankopen zijn overheidsaanbestedingen en die worden allemaal aangekondigd op Tenders Electronic Daily (TED), de onlineversie van het Supplement op het Publicatieblad van de EU.”

Europees beleid zonder toegevoegde waarde

Maar er wringen nog schoenen volgens Aernoudt. “De burger en ondernemingen worden te vaak geconfronteerd met Europees beleid dat geen toegevoegde waarde heeft. We moeten dringend een oefening doen en wat efficiënter is op land- of regioniveau, terug overhevelen. Het Europees Sociaal Fonds, dat regionale opleidingen financiert via bijvoorbeeld VDAB, heeft geen added value op Europees niveau. Idem voor de Corsicaanse kaasmakers die voor eigen markt geen kaas meer mogen produceren omdat die niet voldoet aan de Europese pasteurisatie normen. Het zijn symbolische dossiers, BHV-dossiers noem ik ze. Europa moet zich daar niet mee bemoeien. Dan kunnen we ook de Europese structuren verlichten, cfr. 50.000 ambtenaren, 700 parlementariërs en de agentschappen.”

De hedendaagse ‘kolen en staal’

Waar kan Europa dan wel het verschil maken voor zijn burgers en ondernemers? In zijn boek noemt Aernoudt ze de ‘Werken van Hercules’, geïnspireerd op het figuur uit de Griekse mythologie dat twaalf moeilijke werken uitvoerde. Rudy: “Voor wie zijn Europese geschiedenis kent, het begon allemaal met kolen en staal en de EGKS. Wat zijn de kolen en staal sectoren van vandaag? Focus daar op, en haal desnoods die industrie terug; reshoring heet dat. In het begin van COVID kon geen enkel Europees bedrijf nog een masker maken, omdat alle textiel in Bangladesh of China zit. In de V.S. was vorig jaar zeven op de acht nieuwe jobs in de industrie gelinkt aan reshoring. Europa kan dat ook. Idem voor de chipproductie. Europa moet minstens naar 20% eigen productie gaan, dubbel zo veel als vandaag.

Of neem bijvoorbeeld het earth observation system. Europa is de trotse eigenaar van het best uitgebouwde observatiesysteem. Waarom doen bedrijven zo weinig met die gratis data? Waarom moet de grootste gebruiker Google zijn? Waarom bouwen we geen eigen business modellen? Ook pleit ik in mijn boek voor een Erasmus for all. Studentenuitwisselingen kennen alleen maar voordelen en kosten (bijna) niets. Naast kennisdeling leren de jongeren elkaar kennen, huwen, en zo geraken we af van dat schadelijke populisme.”

Tijd voor actie

Wij moeten als Europa weg uit de Calimero hoek, vindt Aernoudt. “Nu is het unieke moment. Ik stel vast dat Europa alleen beweegt in crisistijd. Dat was vroeger zo, de financiële crisis leidde tot de bankenunie. COVID geeft ons een Green Deal, Oekraïne een nieuw Europees energiebeleid en misschien ook een nieuw elan voor een defensiegemeenschap. Europa is geen slachtoffer van crisissen, het is net de humus.

We zijn niet ‘het oude continent’, we hebben een sterke interne markt, de rijkste van de wereld. Waarom leggen we naar die externe suppliers onze sociale- en milieureglementeringen niet op? Zo kunnen onze ondernemers echt op hetzelfde veld spelen met dezelfde spelregels. Europa kan gerust de voortrekker zijn van de value driven economy, niet China of de V.S.”

En de ondernemers?

Die mogen gerust wat meer ‘wegen’ op het beleid volgens Aernoudt. “Wat willen ze, wat kunnen ze, wat zijn bijvoorbeeld hun voorwaarden om aan reshoring te doen. Verandering kan maar ontstaan als er nieuwe ideeën zijn. Ik wil mijn ideeën niet opdringen, maar ze wel in de arena werpen. Debat is de basis van de democratie. We bepalen samen de visie en leggen ze vast voor de toekomst. Politiek is te belangrijk om enkel aan politici over te laten!”

‘Europa, een blik achter de schermen’, wordt uitgegeven door Intersentia. Het boek kopen? Rep je naar de betere boekhandel of bestel het hier.